CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki o średnicy 1,0-1,5(3,0) cm. Regularnie kuliste, owalne, rzadko guzowate. Zawiązka grzybniowa dobrze wykształcona, czasem przybierająca formę niewielkiego, krótkiego pseudotrzonka. Pseudotrzonek zawsze płonny – na przekroju widoczna u podstawy owocnika niewielka Columella o nieregularnych kształtach. Powierzchnia owocnika gładka, woskowata. Za młodu biała, biało-żółta, potem żółto-brązowa, w fazie pełnej dojrzałości ochrowo-brązowa. Zawsze z licznymi ciemniejszymi, nieregularnie rozmieszczonymi plamami. Gleba w owocnikach niedojrzałych biała, różowawa, potem, szaro-lilowa, ochrowa, w fazie pełnej dojrzałości bordowa, różowo-brązowa, czasem buraczkowa. Komory hymenialne o marmurkowatym przebiegu, nieregularne, o zróżnicowanej wielkości. Trama hymenialna szara, brudno różowa – w owocnikach nie w pełni dojrzałych zawsze jaśniejsza niż kolor gleby. Konsystencja dojrzałego owocnika trwała, zwarta, chrząstkowata. Smak nieznaczny, lekko mdły. Zapach przyjemny, choć niezbyt intensywny- owocowo-kwiatowy.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
Zarodniki H.mischosporus
|
Perydium niezbyt grube, 80-150 (200) μm. Jednowarstwowe, zbudowane z hialinowych, septowanych strzępek o średnicy 6-15 μm. W późniejszych fazach rozwoju strzępki rozdymają się równomiernie na całym przebiegu perydium do średnicy 10-25 μm. Trama perydialna i hymenialna zbudowane z cienkościennych, septowanych, hialinowych strzępek o grubości 2-4 μm. Bazydia średnio 45-60 x 8-15 μm. Cylindryczne lub maczugowate, z grubymi, wyraźnymi sterygmami o niespotykanej u innych przedstawicieli rodzaju długości 10-30 μm, wypełnione żółtawą ziarnistą treścią, najczęściej 2- lub 3-zarodnikowe. Bazydia zdecydowanie wystają ponad linię hymenium. Bazydiole cylindryczne lub maczugowate, hialinowe o rozmiarach 20-30 x 5-10 μm. Warstwę subhymenialną tworzą cienkościenne, hialinowe strzępki o średnicy do 15 μm, rozdymające się miejscami w grupy niewielkich poligonalnych komórek 10-30 μm średnicy. Dojrzałe zarodniki homogeniczne. Cytrynokształtne, czasem regularnie owalne. Zarodniki otoczone delikatną, regularną, błoną perysporium. Perysporium częściowo lub w całości przeźroczyste przez cały okres rozwoju owocników. Zarodniki za młodu hialinowe, potem bladożółte, żółte, do złoto-brązowych w fazie późnej dojrzałości. Powierzchnia zarodników pokryta ornamentacją w formie tępych, nieco poszarpanych brodawek, czasem kolców. Brodawki niekiedy łączą się w rodzaj siateczki oplatającej cały zarodnik. Szczyt zarodnika wyrazisty gruby, 1-4 μm, dobrze widoczny do późnych etapów dojrzałości. Zawsze hialinowy, nawet w zarodnikach na finalnych etapach rozwoju. Apiculus drobny, prosty, krótki, 1-3 μm. Wielkość dojrzałych zarodników wraz z ornamentacją i fałdami perysporium 17-23 x 10-13 μm, średnio 20 x 12 μm, Q=1,4-1,7, Qm=1,5.
|
|
|
Szczegóły budowy perydium |
|
|
|
Szczegóły budowy hymenium |
|
|
|
Podstawki z zarodnikami na sterygmach |
|
|
|
Basydiole |
Subhymenium |
Podstawka |
|
SIEDLISKO
|
Hymenogaster mischosporus jest gatunkiem nie mającym zbyt rygorystycznych wymagań glebowych. Toleruje zarówno zasadowe jaki i wybitnie kwaśne gleby. Mikoryzuje wyłącznie z drzewami iglastymi w tym głównie z Picea abies, Pseudotsuga menziesii i Abies alba. Wyrasta do 2-5 cm pod powierzchnią gleby, w wilgotnych, cienistych miejscach pokrytych grubą warstwą iglastej ściółki. Często bezpośrednio pod płatami mchu. Owocniki wyrastają w licznych grupach od początku lata do późnej jesieni, a nawet zimy.
|
WYSTĘPOWANIE
|
Hymenogaster mischosporus jest gatunkiem bardzo rzadkim. Znany z nielicznych historycznych stanowisk w Niemczech i Francji. Współcześnie znane są jedynie dwa stanowiska z Niemiec, jedno ze Stanów Zjednoczonych oraz dwie lokalizacje w Polsce. Na obszarze Polski odkryty po raz pierwszy w 2023. Być może jest gatunkiem nie tyle rzadkim, co rzadko znajdowanym. Zasiedla bowiem najchętniej iglaste, jednogatunkowe bory – typ lasu zwyczajowo rzadko eksplorowany w poszukiwaniu grzybów podziemnych.
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Wrzesień 2023
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF66, Bolęcin k. Chrzanowa, Czerwiec 2024
|
UWAGI
Dojrzałe owocniki
|
Hymenogaster mischosporus został opisany po raz pierwszy przez Soehnera w 1952 roku na podstawie jedynie dwóch zebranych owocników. Dopiero 10 lat później, po zlokalizowaniu kolejnych stanowisk i badaniach na reprezentatywnej grupie wielu owocników we wszystkich stadiach rozwojowych ostatecznie uznano H. mischosporus za nowy gatunek o klarownym zestawie cech diagnostycznych.
Wśród innych gatunków w obrębie rodzaju H. mischosporus wyróżnia przeźroczyste do późnego wieku owocników perysporium, homogeniczność zarodników, mikoryzowanie wyłącznie z drzewami iglastymi – ale przede wszystkim niespotykana u innych gatunków długość sterygm.
|